SCENARIUSZ TURNIEJU WIEDZY EKOLOGICZNEJ DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

1. Powitanie uczestników konkursu i wszystkich zebranych.
2. Cele konkursu:

• pogłębianie wiedzy ekologicznej oraz umiejętności wykorzystywania wiedzy w praktyce
• promowanie zachowań proekologicznych
• zachęcanie młodego człowieka do podejmowania działań na rzecz najbliższego otoczenia
• rozwój zainteresowań

Głównym celem konkursu jest dobra wspólna zabawa, podczas której uczniowie będą mieli okazję sprawdzić swoje dotychczasowe wiadomości i umiejętności z zakresu edukacji ekologicznej. Trzeba pamiętać, że jeżeli się wygrywa to z uśmiechem, jeżeli przegrywa to także z uśmiechem.

3. Omówienie regulaminu i przebiegu konkursu.

Konkurs składa się z II etapów.

I etap polega na rozwiązaniu testu składającego się z 20 pytań( załącznik 1). 6 osób z najwyższą liczbą punktów przechodzi do II etapu.

II etap

1. W konkursie biorą udział zakwalifikowane wcześniej trzy drużyny z każdej klasy składające się z dwóch osób losowo dobranych.
2. Konkurs składa się z pięciu rund:

• I runda: Zestawy pytań dla drużyn.
• II runda: Co symbolizują przedstawione znaki ekologiczne?
• III runda: Kalambury
• IV runda: Scenka przedstawiona przez zawodników na wybrany temat
• V runda: Odczytanie tekstów ekologicznych.

3. Wybór i przedstawienie Komisji Konkursowej.
4. Wśród zestawu pytań znajdują się dwa numery szczęśliwe, których wylosowanie jest równoznaczne z przydziałem maksymalnej liczby punktów.
5. Za każdą odpowiedź można uzyskać maksymalnie 2 punkty.
6. Maksymalny czas na zastanowienie się i odpowiedź wynosi 3 minuty.
7. W przypadku remisu przewidziana jest dogrywka ( dodatkowe zestawy pytań).
8. Nagrody otrzymują uczestnicy zwycięskiej drużyny.

RUNDA I

ZESTAWY PYTAŃ DLA DRUŻYN

Każda drużyna losuje trzy pytania. Za każdą prawidłową odpowiedź można zdobyć 2 punkty.Drużyny delegują spośród siebie osobę, która wybiera pytanie, głośno je odczytuje i wyznacza po wspólnych naradach odpowiadającego. Jeżeli drużyna nie udzieli odpowiedzi lub odpowie nieprawidłowo otrzymuje 0 punktów.

PYTANIA I ODPOWIEDZI KONKURSOWE.

1. Co należy zrobić, aby poprawić jakość powietrza w pomieszczeniu, które nie ma wywietrzników i nie można otworzyć okna?
   Odp. Należy wstawić do pokoju kilka zielonych roślin.
2. O czym należy pamiętać stosując środki piorące oraz płyny do mycia naczyń?
   Odp. Używać ich w minimalnych ilościach i ściśle według przepisu.
3. Czym będziesz się kierować uprawiając ziemię?
   Odp.Stosować tylko biologiczne sposoby poprawiania żyzności gleby, używać nawozów ściśle według ogólnych wskazówek.
4. Czym posypywać drogi w zimie? Uzasadnij swoją odpowiedź.
   Odp. Tylko piaskiem. Sól niszczy nawierzchnię.
5. Podaj cztery rady na odpady?
   Odp. Segregacja odpadów, surowce wtórne oddać należy do skupu, kupować artykuły wielokrotnego użytku, unikać kupowania rzeczy niepotrzebnych, wybierać artykuły, które mają oszczędne opakowanie.
6. Jakie znasz sposoby oszczędzania wody?
   Odp. Ograniczenie ilości wody przy kąpieli, myciu zębów, zmywaniu; prysznic; sprawdzić czy woda jest dobrze dokręcona ( nie kapie z kranu).
7. Jakie znasz alternatywne źródła energii?
   Odp. Energia słoneczna, wiatru, wody, biomasa, gorące źródła, energia geotermalna.
8. Szczęśliwy los- otrzymujecie 2 punkty.
9. Efekt cieplarniany- co to takiego?
   Odp. Efekt cieplarniany(efekt szklarniowy) - zjawisko ocieplania się klimatu Ziemi spowodowane zatrzymaniem przez tzw. gazy szklarniowe (głownie CO_{2 ,} freony, ozon) pewnej ilości ciepła emitowanego do atmosfery. Gazy te tworzą nad naszym    globem rodzaj czaszy, dając efekt jak w szklarni, tzn. przyjmują ciepło od słońca, zatrzymując ogromną jego część.
10. Co to są kwaśne deszcze?
    Odp. Kwaśne deszcze to opady deszczowe zakwaszone, między innymi produktami przemian tlenków azotu i dwutlenku siarki zachodzącymi w atmosferze. Szkodliwe działanie objawia się obumieraniem lasów, wpływają szkodliwie na florę i faunę wód powierzchniowych, głównie jezior i przyśpieszają niszczenie wszelkiego rodzaju materiałów.
11. Wymień główne zanieczyszczenia gazowe atmosfery?
    Odp. Należą do nich: tlenek węgla, dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu, fluor.
12. Co to jest zdrowa żywność?
    Odp. Zdrowa żywność to żywność wysokiej jakości. Jeżeli pochodzi z Polski, ma znak Ekolandu informujący, że pochodzi ona z gospodarstwa o nieskażonym środowisku oraz że została wyprodukowana w sposób kontrolowany, gwarantując najwyższą jakość surowców i ich przetworów.
13. Szczęśliwy los- otrzymujecie 2 punkty.
14. Rolnictwo ekologiczne to?
    Odp. Rolnictwo oparte na produkcji żywności bez stosowania nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin.
15. W jaki sposób można ograniczyć emisję spalin samochodowych?
    Odp. Regulacja gaźników zapłonu; wycofanie z użytku pojazdów w złym stanie technicznym; stosowanie benzyny bezołowiowej i katalizatorów.
16. Co oznacza termin ekologia? Czy jego obecne zastosowanie jest właściwe?
    Odp. Termin ten pochodzi od słów: " oikos- dom, miejsce i logos- nauka". Określa naukę badającą wzajemne zależności między organizmami oraz ich zespołami a ich żywym lub martwym środowiskiem, wyniki badań ekologicznych wskazują drogi ochrony naturalnych zasobów. Określenie to obecnie jest stosowane niesłusznie w celu określanie ochrony środowiska, gdyż tym zajmuje się sozologia.
17. Co to jest recykling?
    Odp. System utylizacji odpadów polegający na powtórnym wykorzystaniu zużytego produktu, opakowania, itp.
18. Podaj główne zanieczyszczenia powietrza?
    Odp. Czynniki naturalne( produkty wietrzenia i erozji skał i gleb, pyły kosmiczne i wulkaniczne, procesy rozkładu, pożary, itp.); czynniki sztuczne( pyły, gazy, mgły z dymem i spalinami, domieszki radioaktywne).
19. Kiedy obchodzony jest Światowy Dzień Ochrony Środowiska?
    Odp. 5 czerwca
20. Kiedy obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Ziemi?
    Odp. 22 kwietnia
21. Co to jest biodegradacja?
    Odp. Biodegradacja to rozkład niektórych substancji przez organizmy żywe. Jest wykorzystywana w biologicznych oczyszczalniach ścieków oraz w stawach biologicznych. Warunkiem zachodzenia procesów biodegradacji jest odpowiednia temperatura oraz brak w ściekach substancji toksycznych(detergentów, pestycydów).
22. Jakie odpady nazywamy komunalnymi?
    Odp. Śmieci z gospodarstw domowych, handlu i śmieci uliczne.
23. Skaleczyłeś nogę na potłuczonej butelce. Jakie skutki powoduje bezmyślne wyrzucanie śmieci? Co należy zrobić z pustymi opakowaniami szklanymi?
    Odp. Zaburza estetykę środowiska, może być przyczyną wielu wypadków, może być przyczyną pożaru. Puste opakowania szklane należy oddać do punktu skupu.
24. Jakie odpady wykorzystasz do produkcji kompostu?
    Odp. Odpady z kuchni: z jarzyn, owoców, skorupki jaj, resztki potraw, kości włosy, ścięta trawa, odpady ogrodowe.
25. Wymień nieodnawialne źródła energii. Wyjaśnij powyższe pojęcie?
    Odp. Węgiel brunatny, kamienny, ropa naftowa, gaz ziemny. Nieodnawialne źródła to środki, które kiedyś ulegną wyczerpaniu.
26. Ktoś ściął kolejne drzewo. Zastanów się jaką szkodę wyrządził dla środowiska?
    Odp. Zubożył powietrze o pewna ilość tlenu, a niektóre ptaki pozbawił miejsc do zakładania gniazd.
27. Dymiący komin. Jak można temu zaradzić?
    Odp. Założyć filtry, zmienić rodzaj opału.
28. Znalazłeś sidła na zwierzęta. Co powinieneś zrobić?
    Odp. Musisz je zniszczyć, sprawdź czy w pobliżu nie ma ich więcej.
29. Doszedłeś do biblioteki. Twój kolega ma problem z wyjaśnieniem pojęcia - smog. Czy możesz mu pomóc? Wyjaśnij to pojęcie.
    Odp. Smog- gęsta mgła zawierająca cząstki spalin.

RUNDA II

CO SYMBOLIZUJĄ PRZEDSTAWIONE ZNAKI EKOLOGICZNE

Odpowiedz co symbolizują przedstawione na planszach znaki ( każda drużyna losuje jeden znak). Za prawidłowe rozpoznanie drużyna otrzymuje 2 punkty.

ZNAKI EKOLOGICZNEI ICH ZNACZENIE:

RUNDA III

KALAMBURY.

Proszę losowo wybrać jedną z sytuacji ekologicznych i przedstawić ją przy pomocy gestów.

HASŁA DO KALAMBURÓW:

1. Nie pal ognisk w lesie!
2. Używam dezodorantów bez freonu!
3. Jazda rowerem dla zdrowia!
4. Wyłącz zbędne oświetlenie!
5. Dokręcaj krany!
6. Nie wycinaj drzew!
7. Segreguj śmieci!
8. Kąpiel pod prysznicem!
9. Pływanie w rzece lub basenie!

INSTRUKCJA

Jedna osoba z danej drużyny wychodzi, pozostała przygotowuje scenkę, następnie demonstruje ją nie używając słów. Grupa otrzymuje 3 punkty, jeżeli nastąpi trafne określenie przedstawionej sytuacji.

RUNDA IV

SCENKA SYTUACYJNA.

Przedstaw scenkę zachęcającą do spacerów wśród zieleni i ciszy parku. Czas 3 minuty. Grupa może otrzymać maksymalnie 3 punkty.

RUNDA V

ODCZYTANIE TEKSTÓW EKOLOGICZNYCH

Przeczytaj w sposób przekonujący, losowo wybrany tekst. Każda grupa może otrzymać maksymalnie 3 punkty.

TEKSTY DO ODCZYTANIA:

1. " Ochrona przyrody to działania ludzi, którzy rozumieją rolę przyrody, cenią jej wartości, podziwiają jej piękno, pragną, aby pozostała niezniszczona jak najdłużej dla następnych pokoleń. To również mnóstwo przepisów służących tym samym celom".
2. " Porządek, który panuje we Wszechświecie, wymaga szacunku. Człowiek obdarzony możliwością wolnego wyboru jest głęboko odpowiedzialny za zachowanie tego porządku, również dla dobra przyszłych pokoleń".
   [ słowa Jana Pawła II]
3. " Nasze babcie, które lubią sobie czasem ponarzekać, mówią, że nieszczęścia przeważnie chodzą parami. I maja rację! Dymy, różne gazy i pyły unoszące się do atmosfery nie tylko tworzą smog- " ciężkie" od zanieczyszczeń chmury nad miastami. Te pyły opadają na Ziemię, czasem same, a czasem z deszczem i śniegiem. Zawarte w nich cząsteczki siarki i azotu łączą się z wodą, tworząc silne kwasy: siarkowy i azotowy. Dostają się one do rzek i jezior, osiadają na glebie, oblepiają rośliny, wnikają do płuc ludzi i zwierząt."
4. " Mówiąc o zanieczyszczaniu powietrza, myślimy głownie o przemyśle i samochodach. Rolnictwo też jest groźne. Odchody zwierząt hodowlanych, zalane wodą pola, gnijące ścieki to prawdziwe " fabryki" gazu- metanu. Wielkie ilości nawozów uwalniają azot. A taka np. tuczarnia z tysiącem sztuk bydła produkuje tyle amoniaku co małe miasteczko."
5. " Ludzie myślący ekologicznie to osoby promujące zdrowy styl życia! Istnieje nierozerwalny związek pomiędzy stanem środowiska a stanem zdrowotnym społeczeństwa. Równie oczywisty jest związek pomiędzy stanem zdrowia ludności a ekonomicznymi efektami ich pracy i dobrobytem panującym w kraju. Nie może w śledzeniu tych zależności zabraknąć ekologii- specjalistki od wyszukiwania związków i konsekwencji. O zrównoważony rozwój kraju troszczy się też polityka."
6. " Promocja zdrowia jest nadrzędnym celem polityki ekologicznej państwa! Dziś dbanie o środowisko oraz własną formę i ciało jest nie tylko modą i sposobem na życie najbardziej rozwiniętych społeczeństw, ale też działaniem poprawiającym kondycję ekonomiczną tych krajów. Tak już w przyrodzie jest, że nie tylko środowisko, które nas otacza, oddziałuje na nas, ale i my kształtujemy otoczenie na miarę własnej świadomości, kondycji, kultury i estetyki."
7. " Nasza planeta przypomina olbrzymią szklarnię. Rolę szklanych ścian odgrywają tu gazy atmosferyczne. Mądra natura wymyśliła to tak, że " gazowy klosz" pozwala ciepłu słonecznemu dotrzeć do powierzchni Ziemi, a później je zatrzymuje. Taka regulacja zapewniała najkorzystniejszą dla życia temperaturę. Dlatego przyroda tak sprawnie funkcjonuje przez miliony lat. Niestety, człowiek nie od razu zrozumiał, jak to wszystko działa. Bez umiaru dymił, kopcił- zanieczyścił tę " szklarnię". Przybyło też w niej dwutlenku węgla, gdyż wycięto część drzew, które go pochłaniały. Ten coraz grubszy " klosz" ( więcej dwutlenku węgla, innych gazów i zanieczyszczeń) powoduje, że ciepło prawie w ogóle nie może wydostać się poza atmosferę Ziemi. W szybkim tempie robi się coraz goręcej. A przyroda nie lubi ani przesady, ani pośpiechu. Zwierzęta i rośliny nie mogą nadążyć za takimi zmianami. Topnieją lody na biegunach i lodowce w górach. Podnosi się poziom wód w morzach i oceanach. Już teraz powoli zalewane są nisko położone wybrzeża, wielu tropikalnym wyspom koralowym grozi zniknięcie pod falami. Wycinanie drzew, wypalanie lasów, łąk, palenie liści, drewna, zanieczyszczanie powietrza przez transport, przemysł, rolnictwo i nasze domy- wszystko to powoduje jeszcze jedną szkodliwą konsekwencję, tak zwany efekt cieplarniany."
8. " Zapach natury"
   Od czasu gdy człowiek
   zaczął rozpalać ogień,
   wciąż do nieba unosi się dym.
   Ciepło- owszem, potrzebne,
   lecz kominy podniebne
   muszą ciut ograniczyć się z tym.
   Auta to też łotrzyki,
   niech kontrolują gaźniki,
   bo gdy kopcą przez cały rok, to po zapach natury
   trzeba iść w lasy, w góry,
   gdyż nad miastem unosi się smog!
9. " Przyroda nie lubi przesady"
   Myśląc ekologicznie, możemy zdrowiej i lepiej żyć. Ekologia to nauka, która pomaga ustrzec się wielu małych i tych największych zagrożeń. Dbając o środowisko według jej reguł, chronimy przyrodę najskuteczniej. Powstaje więc wiele ruchów proekologicznych. Dzięki nim ekologia jest nauką żywą, widoczną na co dzień, wkraczając w coraz to nowe dziedziny życia. Dziś trudno już właściwie powiedzieć dokładnie, czym zajmuje się ekologia, bo nie sposób wymienić wszystkiego. Ważne jest jednak, żeby nie zapominać, że ekologia to nauka i za nią stoi poważna, wypracowana przez uczonych wiedza oraz mądry, przewidujący, podpatrzony u natury sposób myślenia!
10. " Czy ekolog " ma kota"...?"
    Ekologia nie jest, jak ochrona przyrody, zbiorem przepisów i działań wynikających z troski o środowisko. To jest nauka badająca rośliny i zwierzęta w ich naturalnym środowisku. Sprawdza, co im jest potrzebne do życia. Gdzie, jak i dlaczego żyją oraz co wpływa na ich liczebność. Jak oddziałują na siebie wzajemnie rośliny, jak zwierzęta, jak jedne na drugie, a jak wszystkie te żywe organizmy reagują np. na klimat, glebę lub odwrotnie, czy same potrafią zmieniać otoczenie

Podsumowanie:

Maksymalna liczba punktów jaką może zdobyć każda drużyna za wszystkie zadania:

Zadanie1- 6 pkt.

Zadanie2 - 2 pkt.

Zadanie 3- 3 pkt.

Zadanie 4- 3 pkt.

Zadanie 5- 3 pkt.

Łącznie 17 punktów.

ZAKOŃCZENIE.

Dziękujemy ekipom za udział w konkursie ekologicznym. Nasz komisja przygotuje ostateczną punktację i wyłoni zwycięzców.

OPRACOWAŁA: mgr ALICJA STANIASZEK