Kryteria oceniania prac pisemnych z języka polskiego

KRYTERIA OCENY WYPRACOWANIA

1. Temat

• Zrozumienie tematu.
• Zgodność wypracowania z tematem: całkowita, częściowa niezgodność.
• Odbieganie od tematu, brak odpowiednich wiadomości.

2. Rozwinięcie tematu.

• Planowe, nieplanowe, chaotyczne, logika.
• Trójdzielność: wstęp, rozwinięcie, zakończenie, inny układ.
• Stopień wyczerpania tematu: temat pobieżnie, powierzchownie omówiony, wyczerpująco omówiony, poparty argumentami, przykładami, cytatami.
• Zasób wiadomości rzeczowych.
• Ilość błędów rzeczowych i ich rodzaj.

3. Kompozycja wypracowania.

• Chronologiczna typu genetycznego (ujęcie historyczne), emocjonalnego, kompozycja przez porównania i różnice, kompozycja innego typu.

4. Stosunek autora do tematu.

• Osobisty emocjonalny, osobisty myślowy (własne spostrzeżeniai poglądy, niezależność sądów i myśli), krytyczny, nieosobisty, ściśle obiektywny.
• Temat odtwarza jedynie wiadomości zdobyte na lekcjach z podręczników lub utworów, dowcipny, i groteskowy.

5. Styl

• Jasny, zrozumiały, zwięzły, obrazowy, swobodny, wyrobiony, mętny, zawiły, rozwlekły, mało obrazowy.
• Przeważają zdania proste rozwinięte czy też zdania złożone.

6. Poprawność gramatyczna.

• Błędy, ilość i rodzaj.

7. Ortografia, interpunkcja, przenoszenie wyrazów.

• Błędy, ilość i rodzaj.

8. Słownictwo.

• Bogate, ubogie, wprowadzenie gwary lub żargonu, indywidualizacja języka postaci, terminologia: naukowa, ścisła, potoczna, naiwne sformułowania.

9. Samodzielność.

• Niezakwestionowane : częściowo, całkowicie, ścisłe wzorowanie się na opracowaniach, wypowiedziach innych.

10. Szczególne właściwości pracy.

• Oryginalne ujęcie, prawidłowy tok rozumowania.
• Trafny, dobry dobór cytatów, śmiałość ujęcia, naturalne i ciekawe dygresje, humor, ujęcie satyryczne itp.
• Wyjątkowa infantylność.

11. Pismo.

• Kształtne, staranne, czytelne lub przeciwnie
• Estetyka pracy.
• Plan i kompozycja uwidoczniona w akapitach, umieszczony tytuł pracy.

KRYTERIA OCENY CHARAKTERYSTYKI

1. Praca świadczy o zrozumieniu tematu.
2. Nazywanie cech charakteru zgodnie z tekstem lub realiami.
3. Uzasadnienie cech charakteru.
4. Twórcze wykorzystanie zebranego materiału charakteryzującego postać wypowiedzi narratora wypowiedzi innych bohaterów, myśli charakteryzowanego, cytaty.
5. Własna ocena bohatera poparta argumentacją.
6. Poprawność stylistyczna, ortograficzna i interpunkcyjna.
7. Oryginalny wstęp, zakończenie.

KRYTERIA OCENY OPISÓW

Opis przeżyć wewnętrznych

1. Umiejętność analizowania uczucia własnego lub postaci fikcyjnej.
2. Odpowiedni dobór i zasób słownictwa nazywającego stany psychiczne.
3. Stosowanie związków frazeologicznych i porównań.
4. Poprawność stylistyczna, ortograficzna, interpunkcyjna.

Opis sytuacji

1. Wybór ciekawego tematu.
2. Dobór czasowników dynamizujących akcję.
3. Stosowanie krótkich zdań, równoważników zdań.
4. Używanie wyrazów modalnych np. wtem, nagle.
5. Brak komentarzy odautorskich.
6. Poprawność stylistyczna, ortograficzna, interpunkcyjna.

Opis dzieła sztuki

1. Oryginalny wstęp nawiązujący do dzieła sztuki.
2. Planowe rozwinięcie tematu.
3. Znajomość terminów plastycznych: rola barw, kreski, symbolu, rodzaj kompozycji, techniki.
4. Osobisty, emocjonalny stosunek do tematu.
5. Wyczerpujące przedstawienie i opisanie przedmiotów, postaci, przyrody itp.
6. Odpowiedni dobór słownictwa wyrażającego nastrój, dynamikę lub statykę dzieła.
7. Bogactwo języka.
8. Własne refleksje i przemyślenia.
9. Poprawność językowa, ortograficzna, interpunkcyjna, stylistyczna.

KRYTERIA OCENY OPOWIADANIA

1. Praca świadczy o zrozumieniu tematu.
2. Wyczerpujące (lub nie) rozwinięcie tematu.
3. Znajomość realiów.
4. Prawda psychologiczna w przedstawieniu postaci.
5. Obecność dialogów i opisów.
6. Indywidualizacja języka.
7. Ekspresja przekazu.
8. Stopień zainteresowania odbiorcy.
9. Poprawność stylistyczna, ortograficzna, interpunkcyjna.

KRYTERIA OCENY ROZPRAWKI

1. Praca świadczy o zrozumieniu tematu.
2. Wyraźne sformułowanie tezy lub hipotezy.
3. Trafny dobór argumentów i zachowana gradacja.
4. Powołanie się na znane autorytety.
5. Logiczne wyprowadzenie i jasne sformułowanie wniosku końcowego.
6. Zachowanie właściwych proporcji między poszczególnymi członami pracy.
7. Dostosowanie słownictwa do charakteru rozprawki.
8. Brak wyrażeń potocznych, zabarwionych emocjonalnie.
9. Trafność stosowania cytatów.
10. Poprawność stylistyczna, ortograficzna i interpunkcyjna.

KRYTERIA OCENY RECENZJI, SPRAWOZDANIA Z FILMU, LEKTURY, INSCENIZACJI ITP.

1. Zgodność z planem tej formy wypowiedzi.
2. Umiejętność selekcjonowania, wybierania najważniejszych elementów do oceny.
3. Wierne i dokładne zarejestrowanie informacji i faktów w części informacyjnej.
4. Samodzielność i oryginalność formułowanych sądów i ocen, uwag i spostrzeżeń.
5. Umotywowanie, właściwa argumentacja opinii.
6. Logiczne powiązanie argumentów.
7. Dostosowanie słownictwa do charakteru recenzji lub sprawozdania.
8. Bogaty zasób leksykalny (słownictwa).
9. Sprawność stylistyczna.
10. Poprawność ortograficzna, językowa, interpunkcyjna.

KRYTERIA OCENY WYWIADU.

1. Jasne sprecyzowanie celu wywiadu.
2. Podporządkowanie pytań celowi.
3. Oryginalne, niebanalne pytania.
4. Wiarygodność odpowiedzi.
5. Przygotowanie merytoryczne piszącego (znajomość lektury, trzymanie się fabuły powieści czy akcji dramatu, faktów z życia rozmowy, ciekawe historie, anegdoty, w wypadku osób znanych należy wykorzystać opublikowane informacje).
6. Wymowny intrygujący czytelnika tytuł.
7. Odpowiedni wstęp np. wprowadzenie czytelnika w temat wywiadu, w sytuację, w jakiej toczy się rozmowa, krótkie pytanie, które sprowokuje rozmówcę do wypowiedzi, stwierdzenie, które wywoła reakcję rozmówcy.
8. Wybór ciekawego rozmówcy.
9. Poprawność stylistyczna, ortograficzna i interpunkcyjna.

KRYTERIA OCENY REPORTAŻU

1. Interesujący temat.
2. Podanie czasu i miejsca zdarzeń.
3. Atrakcyjny, ciekawy tok narracyjny.
4. Pogłębienie narracji refleksją i komentarzem.
5. Dynamizowanie przebiegu wydarzeń poprzez stosowanie zdań pojedynczych, równoważników zdań, zdań współrzędnie złożonych.
6. Ciekawe zakończenie.
7. Poprawność stylistyczna, ortograficzna i interpunkcyjna.

KRYTERIA OCENY PRZEMÓWIENIA

1. Zgodność z tematem.
2. Wyczerpujące rozwinięcie tematu.
3. Twórcze i oryginalne opracowanie tematu z zachowaniem ars persuadendi (sztuki perswazji, namawiania, nakłaniania).
4. Sugestywne i klarowne przeprowadzenie toku wywodu.
5. Wykorzystanie nieodzownych figur retorycznych: apostrofy, anafory, elipsy, pytania retorycznego, wykrzyknienia, inwersji (odstępstwo od zwykłego szyku wyrazów), peryfrazy.
6. Prezentowanie dowodów popartych trafną argumentacją.
7. Zgodność z planem przemówienia.
8. Skuteczne stosowanie słownictwa perswazyjnego.
9. Podniosłość i ozdobność języka.
10. Bogactwo języka.
11. Poprawność stylistyczna, ortograficzna i interpunkcyjna.

UŻYTKOWE FORMY WYPOWIEDZI

KRYTERIA OCENY LISTU

1. Zachowany układ graficzny.
2. Umiejętność stosowania zwrotów grzecznościowych.
3. Osobisty ton wypowiedzi i wyrażanie własnych sądów: aprobata, negowanie, dygresyjność, komentarze.
4. Trójdzielna budowa: apostrofa (nagłówek, zwrot grzecznościowy), główna treść listu, formuła pożegnalna.
5. Oryginalność ujęcia tematu.
6. Poprawność stylistyczna, ortograficzna.
7. Estetyka wypowiedzi.

KRYTERIA OCENY LISTU MOTYWACYJNEGO

1. Znajomość schematu listu motywacyjnego.
2. Trafny i celowy dobór informacji.
3. Konkretność i zwięzłość treści.
4. W jakim stopniu list tworzy korzystny wizerunek osoby piszącej.
5. Bezwzględna poprawność stylistyczna, ortograficzna
   i interpunkcyjna.
6. Estetyka: akapity, odstępy, przejrzysty układ graficzny, (wyraźne pismo), odpowiedni dobór czcionki.

KRYTERIA OCENY DEDYKACJI

1. Dostosowanie do okoliczności i odbiorcy.
2. Dostosowanie do treści książki, płyty.
3. Pomysłowa treść.
4. Zwięzłość wypowiedzi.
5. Podpis (własnoręczny): imię, nazwisko (nie pseudonim), data, ewentualnie nazwa święta, np. Wigilia 2002 roku.

KRYTERIA OCENY ŻYCZENIA

1. Ładna, oryginalna treść.
2. Odpowiedni układ graficzny.
3. Kompozycja zgodna z formą życzeń.
4. Estetyka: piękne, wyraźne pismo, odpowiednie odstępy, wytłuszczenia, szata graficzna, wykonanie plastyczne (kształt kartki, ozdabianie, dobór barw).

Autor: Anna Michalska